Khi nào cần phải đi khám sàng lọc để phát hiện sớm bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính?

KHI NÀO CẦN PHẢI ĐI KHÁM SÀNG LỌC ĐỂ PHÁT HIỆN SỚM BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH?

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, gọi tắt là COPD, hiện đang là gánh nặng lên sức khỏe, kinh tế và xã hội. Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính cần được sàng lọc và phát hiện sớm để tránh các biến chứng nặng nề như suy hô hấp mạn, tâm phế mạn, tràn khí màng phổi, thậm chí tử vong. Có phát hiện sớm mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hay không, ngoài việc chờ các cơ sở y tế tổ chức sàng lọc tại cộng đồng thi người dân nên chủ động nhận biết các yếu tố nguy cơ và dấu hiệu của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính để đi khám bệnh kịp thời.

Các yếu tố nguy cơ của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính bao gồm hút thuốc lá, thuốc lào, thuốc lá điện tử chủ động hoặc thụ động, môi trường sống và làm việc ô nhiễm khói bụi, thiếu hụt di truyền α1 – antritrypsin, nhiễm trùng hô hấp tái diễn lúc nhỏ, có sự phát triển phổi bất thường do đẻ thiếu tháng, đẻ nhẹ cân, tăng đáp ứng đường thở,…

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính thường xảy ra ở những người có độ tuổi trên 40 tuổi. Các dấu hiệu gợi ý mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính thường gặp gồm: ho nhiều về buổi sáng, ho cơn hoặc ho thúng thắng, có kèm khạc đờm hoặc không. Đờm nhầy, trong, trừ đợt cấp có bội nhiễm thì đờm màu trắng đục, màu xanh và màu vàng. Ở giai đoạn đầu, người bệnh khó thở khi gắng sức như khi leo dốc, leo cầu thang, làm việc nặng, ở giai đoạn sau, tình trạng khó thở nặng dần lên theo thời gian và ở giai đoạn muộn người bệnh thường khó thở liên tục, ngay cả khi nghỉ ngơi.

Khi thăm khám lâm sàng, các dấu hiệu có thể được phát hiện như người bệnh có kiểu thở chúm môi, co kéo các cơ hô hấp phụ gồm cơ liên sườn, co kéo hõm ức hoặc thở nghịch thường trong trường hợp nặng, lồng ngực người bệnh hình thùng (đường kính trước sau của lồng ngực tăng lên), gõ phổi vang ở người bệnh có giãn phế nang, nghe phổi rì rào phế nang giảm, có thể thấy có ran rít, ran ngáy, trong đợt bội nhiễm có thể có ran ẩm và ran nổ.

Khi có các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính thì người bệnh cần đến khám tại các cơ sở y tế để được thăm dò đo chức năng hô hấp. Chẩn đoán xác định bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính khi kết quả đo chức năng hô hấp có rối loạn thông khí tắc nghẽn không hồi phục hoàn toàn với thuốc giãn phế quản (chỉ số FEV1 giảm, chỉ số Gaensler (FEV1/FVC) < 70%).

Một số lưu ý trước khi đi khám sàng lọc và đo chức năng hô hấp để không phối hợp tốt khi đo và không ảnh hưởng đến kết quả gồm không mặc quần áo chật, không hút thuốc lá trong vòng 1 giờ trước, không uống rượu trong vòng 4 giờ trước, không vận động, làm việc nặng trong vòng 30 phút trước, không ăn quá no trong vòng 2 giờ trước và báo trước cho bác sĩ những thuốc đang sử dụng. 

Hãy chủ động phòng tránh các yếu tố nguy cơ và nhận biết các dấu hiệu của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính để đi khám bệnh sớm và điều trị kịp thời!