Mức độ nặng của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính được đánh giá như thế nào?
MỨC ĐỘ NẶNG CỦA BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH ĐƯỢC ĐÁNH GIÁ NHƯ THẾ NÀO?
Khi được chẩn đoán mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (Chronic Obstructive Pulmonary Disease - COPD), người bệnh sẽ được các bác sĩ đánh giá mức độ nặng của bệnh để giúp lựa chọn phác đồ điều trị khởi đầu phù hợp theo giai đoạn bệnh. Đánh giá mức độ nặng của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính dựa trên các khía cạnh gồm mức độ tắc nghẽn đường thở, mức độ nặng của triệu chứng và sự ảnh hưởng của bệnh đối với sức khỏe và cuộc sống của người bệnh, tiền sử đợt cấp trong vòng 12 tháng trước và các bệnh lý đồng mắc.
Mức độ tắc nghẽn đường thở được xác định bằng đo chức năng hô hấp. Theo hướng dẫn của GOLD – Sáng kiến toàn cầu về bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính năm 2024 đo chức năng hô hấp cần được thực hiện ít nhất một lần mỗi năm. Phân loại mức độ tắc nghẽn đường thở theo GOLD gồm:
- GOLD 1 – giai đoạn 1: FEV1 ≥ 80% trị số lý thuyết sau test hồi phục phế quản.
- GOLD 2 – giai đoạn 2: 50% ≤ FEV1 < 80% trị số lý thuyết sau test hồi phục phế quản.
- GOLD 3 – giai đoạn 3: 30% ≤ FEV1< 50% trị số lý thuyết sau test hồi phục phế quản.
- GOLD 4 – giai đoạn 4: FEV1 < 30% trị số lý thuyết sau test hồi phục phế quản.
Mức độ khó thở ở giai đoạn ổn định của người bệnh mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính được đánh giá bằng thang điểm mMRC:
- Độ 0: Chỉ xuất hiện khó thở khi hoạt động gắng sức
- Độ 1: Xuất hiện khó thở khi đi nhanh hoặc leo dốc
- Độ 2: Đi chậm hơn do khó thở hoặc dừng lại để thở khi đi cạnh người cùng tuổi
- Độ 3: Phải dừng lại để thở sau khi đi 100m
- Độ 4: Rất khó thở khi ra khỏi nhà hoặc thay quần áo
Mức độ ảnh hưởng của bệnh lên sức khỏe chung bằng bộ câu hỏi CAT (COPD ASSESSMENT TEST). Bộ câu hỏi CAT với 8 câu hỏi, điểm tối đa là 40. Trong đó:
- Tổng điểm < 10: bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính không ảnh hưởng sức khỏe.
- Từ 10 – 20 điểm: bệnh gây ảnh hưởng nhẹ.
- Từ 21 – 30 điểm: bệnh gây ảnh hưởng mức độ trung bình.
- Từ 31 – 40 điểm: bệnh gây ảnh hưởng nặng.
|
Tôi hoàn toàn không ho |
0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Tôi ho thường xuyên |
|
Tôi không khạc đờm, không có cảm giác có đờm |
0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Tôi khạc nhiềm đờm, cảm giác luôn có đờm trong ngực |
|
Tôi không có cảm giác nặng ngực |
0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Tôi rất nặng ngực |
|
Không khó thở khi leo dốc hoặc cầu thang |
0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Rất khó thở khi leo dốc hoặc cầu thang |
|
Tôi không bị giới hạn khi làm việc nhà |
0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Tôi bị giới hạn khi làm việc nhà nhiều |
|
Tôi rất tự tin khi ra khỏi nhà bất chấp bệnh phổi |
0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Tôi không hề tự tin khi ra khỏi nhà vì bệnh phổi |
|
Tôi ngủ rất yên giấc |
0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Tôi ngủ không yên giấc vì bệnh phổi |
|
Tôi cảm thấy rất khỏe |
0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Tôi cảm thấy không còn chút sức lực nào |
Nguy cơ đợt cấp được đánh giá dựa vào tiền sử đợt cấp trong 12 tháng trước để đánh giá bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính thuộc nguy cơ thấp và nguy cơ cao.
Sau khi đánh giá từng khía cạnh trên, người bệnh mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính sẽ được phân loại mức độ nặng theo giai đoạn và phân nhóm của bệnh. Cập nhật đánh giá bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính theo nhóm ABE theo GOLD 2024 theo sơ đồ dưới đây:
Bên cạnh việc đánh giá mức độ nặng của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, người bệnh cần đánh giá các bệnh lý đồng mắc và mức độ nặng của các bệnh lý này để được điều trị toàn diện.
